Od czterystu lat w Wilnie w Ostrej Bramie króluje Pani całej ziemi litewskiej, białoruskiej i polskiej.
Ostra Brama jest to jedna z bram wjazdowych w fortyfikacjach miejskich od strony południowo-wschodniej wzniesionych w XVI wieku za panowania króla Aleksandra Jagiellończyka. Pierwotnie nosiła nazwę Bramy Miednickiej, gdyż droga prowadziła w kierunku Miednik. Nazwa taka nie przetrwała i ostatecznie nazwano ją Ostrą Bramą, gdyż mury obronne miasta w tym miejscu tworzyły ostry koniec.
Wilno posiadało siedem bram wjazdowych i można powiedzieć, że dzięki kaplicy i obrazowi Matki Boskiej, Ostra Brama zachowała się do dziś jako jedyna. Obraz Matki Boskiej najpierw wisiał nad bramą od strony miasta. Dopiero po wybudowaniu kaplicy, 12 kwietnia 1671 roku miało miejsce uroczyste wniesienie obrazu do kaplicy. Przewodniczył temu wydarzeniu biskup wileński Aleksander Sapieha.
Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej został namalowany w Wilnie ok. 1620-1630 przez nieznanego malarza. Namalowany jest temperą na dębowych deskach, później przemalowany farbą olejną. Jego wymiary wynoszą 2 m x 1,63 m.
Na przełomie XVII i XVIII wieku obraz ozdobiono srebrną, pozłacaną sukienką (dar cechu wileńskich złotników). Składa się ona z 17-stu części o łącznej wadze prawie14 kg. W 1849 roku dodano srebrny półksiężyc. Głowę Matki Bożej zdobią dwie korony. Pierwsza pochodzi z końca XVII wieku, druga zaś z połowy XVIII wieku, podtrzymywana jest przez dwa aniołki
Także w tym roku 2 lipca, cudowny obraz został ukoronowany koronami papieskimi. Uroczystość koronacyjna odbyła się na Placu Katedralnym w Wilnie. Dokonał jej metropolita warszawski, kardynał Aleksander Kakowski. Obraz otrzymał wtedy tytuł Matki Miłosierdzia.
W ceremonii uczestniczyli: Marszałek Józef Piłsudski i prezydent Ignacy Mościcki.
– 2 lipca 1927 roku (fot. Jan Bułhak)
O Matce Ostrobramskiej pisali i do niej się modlili: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Ignacy Kraszewski, Władysław Syrokomla, Stanisław Moniuszko, Rafał Kalinowski oraz papież Jan Paweł II.
Od drugiej połowy XIX wieku kult Matki Boskiej Ostrobramskiej rozprzestrzenił się na całą Rzeczpospolitą Obojga Narodów i poza nią. Do dziś w okresie letnim idą liczne pielgrzymki z Polski i Litwy. Żarliwa modlitwa do Najświętszej Panienki oraz oddanie się jej w opiekę obfitowała w cudowne uzdrowienia. Ściany kaplicy zapełniły się licznymi wotami.
Święto ku czci Matki Boskiej Ostrobramskiej przypada na 16 listopada. W tym też czasie jest obchodzony tygodniowy odpust zwany Opiekami Matki Boskiej.
Ciekawostki:
W Polsce można spotkać kopie wileńskiej kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej:
Opracował:
Tadeusz Kisiel
prezes Towarzystwa Miłośników Wilna
i Ziemi Wileńskiej w Legnicy
