Kamieniec Podolski – początki
Kamieniec Podolski położony nad dopływem Dniestru – Smotryczem to miejsce, które kojarzy się Polakom przede wszystkim z kart ostatniej części Trylogii Henryka Sienkiewicza.
Pierwsze zapiski o mieście podobno miały pochodzić z 1062 roku ze źródeł ormiańskich, według nich Kamieniec miał być ormiańską faktorią handlową.
Według niektórych źródeł założycielami Kamieńca Podolskiego był litewski ród Koriatowiczów. Po usunięciu z Kamieńca przez Witolda Koriatowiczów miasto przechodziło z rąk do rąk kolejnych właścicieli, polskich lub litewskich. Stabilizacja nastąpiła dopiero po 1430 roku, gdy na stałe Kamieniec Podolski został przyłączony do Polski i stał się stolicą nowego województwa – podolskiego. Z powodu zagrożenia tatarsko-tureckiego miasto, od początków XVII wieku, określano mianem przedmurza chrześcijaństwa lub „Bramy do Polski”. Przywileje z tego tytułu przyczyniły się do potrzeby wzmocnienia obwarowań miasta i zamku, które pozwalały odpierać ataki wroga.
Kamieniec był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego i posiadał prawo do czynnego uczestnictwa w wolnej elekcji. Od XV wieku aż do rozbiorów znajdowały się tutaj siedziby sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego.
Położenie
Położenie twierdzy nie było przypadkowe. Fortyfikacja wzniesiona została w zakolu rzeki, co miało duże znaczenie strategiczne. Jej rozbudowa w XVII wieku, jeszcze skuteczniej zniechęciła do ataków Osmanów. Jednak w czasie wojen polsko-tureckich w II połowie XVII wieku oblężenie przez zdecydowanie liczebniejszą armię sułtana Mehmeda IV (stosunek sił polskich do tureckich wynosił 1:75), spowodowało kapitulację polskiej załogi. Upadek twierdzy odbił się szerokim echem w całej Rzeczypospolitej.
Zamek
Zamek do tej pory jest uznawany jako unikatowy przykład sztuki warownej. To jedyne w swoim rodzaju połączenie niezwykle trwałych i potężnych umocnień z krajobrazem dookoła. Elementami, które najbardziej przyciągają uwagę są liczne wieże oraz baszty. Zamek podzielony jest na dwa budynki: Stary i Nowy Zamek.
Stara Twierdza (stary zamek)- jej zadaniem było bronienie dojścia do półwyspu. Na półwyspie znajdowało się również Stare Miasto, gdzie znajdował się m.in. most do zamku, koszary, wieże obronne dla miasta, budynki klasztorne, kościół oraz ratusz. Baszty znajdujące się na obwarowaniach to kolejno: Baszta Papieska. Baszta Kołpak, Baszta Tęczyńska, Baszta Denna , Nowa Zachodnia Baszta z 1542 roku, Brama Polska, Brama Królewska, Baszta Wodna i Nowa Wschodnia Baszta.
Nowa Twierdza (nowy zamek), której głównym zadaniem było obronienie Starej Twierdzy od strony pola. Nowy Zamek został zbudowany w 1618 lub 1621 roku przez nadwornego inżyniera Zygmunta III Wazy generała artylerii Szemberga. Po jego ukończeniu, aż do 1672 r., warownia uważana była za niemożliwą do zdobycia. Obecnie w twierdzy znajdują się otwarte ekspozycje pokazujące jej historię.
Co jeszcze warto zobaczyć?
Most turecki – most łączący Stary Zamek z Nowym Zamkiem. Najprawdopodobniej zbudowany został pod koniec XV wieku lub w wieku XVI na polecenie króla Zygmunta I Starego. Po zniszczeniu przez Turków został częściowo odbudowany. Kolejny remont wykonano na koszt króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Rynek Polski – usytuowany jest na Starym Mieście i został wytyczony w czasie lokacji miasta na prawie magdeburskim w 1374 roku. Większość zabudowy zewnętrznej i śródrynkowej została zniszczona w czasie II Wojny Światowej. Rynek ma kształt zbliżony do kwadratu o boku ok. 140 m. Dookoła Rynku usytuowane są odbudowane nieliczne kamieniczki.
Ratusz Polski (Ratusz Lacki) –został zniesiony pod koniec XIV wieku jako wieża wójtowska, która przetrwała w obecnych murach po południowej stronie budynku. W kolejnych wiekach był wielokrotnie przebudowywany aby uzyskać współczesny kształt. Do końca XVII wieku jego wnętrza zagospodarowane były na potrzeby magistratu ruskiego.
