Historia Wilna
Wilno to największe miasto na Litwie i jednocześnie stolica państwa.
Według legendy założycielem miasta był książę Giedymin, który miał sen o żelaznym wilku na wielkim wzgórzu. Lizdejko – pogański wieszcz, objaśnił księciu, że w tym właśnie miejscu musi założyć nowe miasto, tak potężne jak wilk ze snu. I tak pierwsza wzmianka o mieście pochodzi dopiero z 1323 z listu wielkiego księcia Giedymina.
W XIV wieku miasto zostało dwukrotnie spalone przez Krzyżaków, jednak za każdym razem odbudowywano je.
Przełomowym momentem w dziejach miasta był chrzest Litwy. Po chrzcie nastąpił gwałtowny rozwój Wilna. Ustanowiono podporządkowaną Gnieznu katolicką diecezję wileńską, na której czele stanął biskup Andrzej Jastrzębiec, a w 1413 wielki Władysław Jagiełło ustanowił w Wilnie województwo wileńskie które do 1793 roku wchodziło w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Rozwój miasta przyczynił się do powstania w późniejszych latach Akademii (założonej przez Stefana Batorego), która stała się zalążkiem Uniwersytetu Wileńskiego, mennicy czy arsenału.
W XIX wieku Wilno było miejscem rozwoju licznych patriotycznych organizacji (Filaretów, Filomatów czy Związku Patriotycznego). Po niemieckiej okupacji miasta w latach 1915-1918 rozgorzał spór polsko – litewski o miasto, pomimo że większość Wilna zamieszkiwali Polacy.
Podczas wojny polsko- bolszewickiej, miasto zajęła Armia Czerwona, która podczas ucieczki przekazał je Tarybie (Litewskiej Radzie Państwowej). Józef Piłsudski, aby odzyskać Wilno posunął się do podstępu. Polecił generałowi Żeligowskiemu przejąć miasto pod pretekstem buntu. Wilno znalazło się w granicach Polski i pozostało aż do wybuchu II Wojny Światowej.
Podczas wojny Wilno było wielokrotnie zajmowane, to przez siły radzieckie, to niemieckie. Każda ze zmian politycznych wiązała się z represjami na Polakach zamieszkującymi miasto.
Po wojnie Wilno zostało włączone Związku Radzieckiego i trwało w jego strukturach aż do ogłoszenia przez Litwę niepodległości w 1990 roku.
Co warto zobaczyć?
Kaplica w Ostrej Bramie (Miednickiej) – niezaprzeczalnie najważniejsze miejsce starego miasta, zbudowana w XVI wieku. Jako jedyna z dziewięciu bram obwarowujących Wilno przetrwała historyczne przewroty. Nazwa bramy i obrazu wywodzi się od miejsca na południowym przedmieściu, które nazywało się dawniej Ostry Koniec.
W środku kaplicy znajduje się obraz Matki Boskiej Miłosiernej Ostrobramskiej, przed którym zawsze gromadzą się rzesze wiernych. Obraz jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego nie tylko na Litwie, ale też w Polsce. Jak istotne było jego znaczenie w czasach zaborów świadczyć może znany fragment Inwokacji Adama Mickiewicza. Wieszcz nie tylko zawdzięczał Matce Ostrobramskiej uzdrowienie, ale wierzył, że Matka czuwająca w Ostrej Bramie, która przez wieki była ostoją polskości oswobodzi Polaków z niewoli: „Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono..”
Cmentarz na Rossie – to jedna z czterech polskich nekropolii narodowych. W skład zespołu cmentarnego wchodzi Stara Rossa, Nowa Rossa, Cmentarz Wojskowy z mauzoleum Matka i Serce Syna. Od 1820 roku cmentarz (Starą Rossę) uznawano za elitarny, chowano tu osoby zasłużone lub stojące wyżej w hierarchii społecznej. Niestety po II Wojnie Światowej cmentarz był sukcesywnie dewastowany, przy biernej postawie władz sowieckich. Niewątpliwie dla Polaków najważniejszym miejscem na cmentarzu jest grób Marii z Billewiczów Piłsudskiej i miejsce pochówku urny z sercem Józefa Piłsudskiego.
W Wilnie możemy oglądać zabytkowe budowle takie jak: Bazylika Archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława, barokowy Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu, XVI wieczny Kościół św. Kazimierza oraz znajdujące się na górze zamkowej pozostałości XV wiecznego zamku z Basztą Giedymina.
Warto podkreślić, że Wilno nigdy nie zostało doszczętnie zniszczone podczas toczących się na terenie miasta działań wojennych, dlatego obok nowych budynków dzisiaj możemy również podziwiać stare, autentyczne budowle z poprzednich epok. W 1994 roku stare miasto w Wilnie zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
