Polacy na Łotwie

Ryga jest stolicą Republiki Łotewskiej. Miasto leży nad rzeką Dźwiną, w pobliżu jej ujścia do Morza Bałtyckiego. Obecnie liczy około 720 tysięcy mieszkańców, z czego tylko niewielką liczbę stanowią Polacy.

Na przestrzeni wieków miasto wchodziło w skład różnych organizmów państwowych. W średniowieczu Ryga była jednym z najważniejszych portów bałtyckich. Już wtedy miasto zaczęło ulegać silnym wpływom osadnictwa i kultury niemieckiej. Do 1561 r., kiedy to na mocy układu wileńskiego weszła w skład Rzeczypospolitej i była częścią państwa Kawalerów Mieczowych.

Od czasu unii lubelskiej znajdował się pod wspólnym panowaniem Wielkiego Księstwa Litewskiego i Korony Polskiej. W drugiej połowie XVI wieku wpływy polskie w Rydze były wyraźne – to właśnie do tego miasta w 1580 roku uroczyście wjechał Stefan Batory po pokonaniu Iwana Groźnego. Dwa lata później ten sam polski władca założył w Rydze kolegium jezuickie.

Pod Kircholmem Polacy odnieśli zwycięstwo nad armią szwedzką, ale Ryga poniosła klęskę kilkanaście lat później i tak w 1660 roku została włączona w skład Szwecji. W XVIII w. została zdobyta przez Rosję i włączona w jej tereny aż do czasów I Wojny Światowej. Wtedy została odbita przez Niemcy, a w 1919 roku Łotwa odzyskała niepodległość i Ryga stała się stolicą. Wolność ta nie trwała długo, gdyż już w 1940 roku Łotwa została zaanektowana przez ZSRR. W wyniku działań wojennych Ryga dostała się w ręce niemieckie, a w 1944 r. została zwrócona ZSRR. Ryga była stolicą Łotewskiej SRR przez prawie 50 lat. W 1991 roku miasto ponownie stało się stolicą niepodległej Łotwy. Najważniejszymi zabytkami miasta są: Dom Bractwa Czarnogłowych, Gmach Parlamentu, Baszta Prochowa i Brama Szwedzka.

Ponad 40 procent mieszkańców miasta stanowią Łotysze i prawie tyle samo Rosjanie, co jest wynikiem polityki ludnościowej prowadzonej przez ZSRR. Do dziś w Rydze mieszkają Polacy, którzy stanowią ponad 2 procent mieszkańców miasta. W stolicy Łotwy znajduje się oddział Związku Polaków na Łotwie. W 1990 roku, 14 stycznia na zjeździe Polaków z całej Łotwy, Towarzystwo Kultury Polskiej zostało przekształcone w Związek Polaków na Łotwie, który jest prawnym spadkobiercą przedwojennych organizacji polskich (1900-1941), w tym polskich stowarzyszeń katolickich. Naszym celem jest ratowanie przed zagładą tożsamości kulturowej Polaków na Łotwie oraz rozwój językowy, ochrona i identyfikacja zabytków kultury polskiej na Łotwie. W czasach sowieckich polityka państwa była skierowana na unicestwienie dawnego dziedzictwa kulturowego. Zamykano polskie szkoły, stopniowo niszczono pałace, dwory, ogrody, pomniki, cmentarze i inne zabytki kultury polskiej na Łotwie. W związku działa m.in. Klub Kultury Polskiej „Polonez” i Zespół Wokalny „Wisła”. Działa też Polska Szkoła Średnia im. Ity Kozakiewicz, prowadzona przez wiele lat przez Marię Puzynę-Fomin, a także Liga Kobiet Polskich i Towarzystwo Dobroczynności. Wydawany jest również dwumiesięcznik „Polak na Łotwie”. Polacy mieszkający w Rydze utrzymują kontakty z Polonią w innych regionach Łotwy (m.in. z oddziałami Związku Polaków na Łotwie w Dyneburgu i Lipawie). Co roku w listopadzie na Łotwie odbywają się uroczyste obchody rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Odbywają się one na przemian w różnych miastach. Życie społeczne i kulturalne Polaków w stolicy Łotwy wspiera ambasada i konsulat RP w Rydze.

Poprzedni wpis
Polacy w Estonii
Następny wpis
Kresy

Najnowsze wpisy